Lekcja: "Napiszmy sprawozdanie ze swawolnym Dyziem"
Analizowany fragment „Ludzi bezdomnych” Żeromskiego nie jest oczywiście sprawozdaniem, chociaż zawiera elementy tej formy wypowiedzi. W domu spróbujcie napisać sprawozdanie z wydarzeń rozgrywających się w pociągu. Pisarz tak plastycznie, obrazowo je przedstawił, że nie powinniście mieć z tym zadaniem problemu.
Przed chwilą padło określenie dotyczące obrazowości słowa użytego we fragmencie. Co sprawiło, że nie mieliśmy problemu z wyobrażeniem sobie sytuacji a nawet odbiorem uczuć postaci w niej biorących udział? Z pewnością jest to dosyć duża liczba przymiotników, czasowników i rzeczowników nacechowanych, znaczących. Przymiotniki, jak: chuda, nawalonych, stroskanej, lekceważącym, zaambarasowani, obojętny wiele nam mówią o sytuacji, charakterach, zachowaniu postaci z wagonu.
Takie samo znaczenie mają użyte przez pisarza czasowniki (wdarła się, przedarł się, wołała, odepchnął, umitygował, spluwał) i rzeczowniki (szaty, triumfator, przestwór). Już samo nagromadzenie tych wyrażeń, bez znajomości fragmentu, z którego pochodzą, może świadczyć, że zaczerpnięto je z dosyć dynamicznej, niezbyt przyjemnej i przykładem świecącej wypowiedzi.
